Adaptacja to trudny i burzliwy czas zarówno dla dziecka jak i rodzica. Dla wielu dzieci pierwsze spotkanie z przedszkolem oznacza również pierwsze poważne rozstanie z rodzicami. Nic więc dziwnego, że wiąże się z nim wiele wątpliwości i emocji. Pamiętajmy, że adaptacja jest procesem indywidualnym i to jak będzie ona przebiegać zależy nie tylko od współpracy nas dorosłych, ale przede wszystkim od dziecka – jego gotowości do wejścia w nowe środowisko i wsparcia, jakie od Nas otrzyma. W tym artykule nie przedstawię „złotej rady” na adaptację dziecka w przedszkolu, postaram się natomiast zawrzeć w nim kilka wskazówek, które w połączeniu z obserwacją i wsłuchaniem się w potrzeby dziecka, może ułatwić mu rozpoczęcie przygody z przedszkolem.

Zadbajmy o to by dziecko poczuło się w przedszkolu bezpiecznie i komfortowo

Naszym głównym celem w czasie adaptacji jest dostarczenie dziecku przyjemnych przeżyć związanych z przedszkolem, aby dziecko wkraczało w nasze progi pozytywnie nastawione, ufne i nie reagowało lękiem. W przedszkolu Bambini tworzymy życzliwą, domową atmosferę. Wiemy, że każde dziecko to odrębna i wyjątkowa osoba, która potrzebuje innego czasu do zaklimatyzowania się w nowym miejscu. Z tego względu tak ważne jest abyśmy my dorośli spróbowali wczuć się w rolę dziecka, by następnie mądrze dostosować metody i sposoby pracy, aby pomóc mu w przystosowaniu się do nowego rytmu życia, innego niż ten, którego dziecko doświadczyło dotychczas.
Bardzo ważnym czynnikiem w adaptacji dziecka do nowej sytuacji życiowej jest współpraca między nauczycielkami a rodzicami. Rodzice i nauczyciele powinni wymieniać się informacjami o dziecku nawzajem: mówić o zachowaniach w przedszkolu oraz o zachowaniach dziecka w domu. To pozwoli na podjęcie wspólnych działań, które ułatwią dziecku przystosowanie się do nowego środowiska. Zachęcamy do rozmowy, zadawania pytań – Nasz zespół jest kompetentny i otwarty na współpracę. Łączy nas wspólny cel – harmonijny rozwój i bezpieczeństwo Państwa dzieci. Maluchy widząc Nasze wspólne starania będą czuły się bezpiecznie i komfortowo.

Maluszek przychodząc po raz pierwszy do przedszkola, pomimo spotkania tu życzliwych mu osób nadal odczuwa silną więź emocjonalną z rodzicami i wynikającą z tego tęsknotę. W wielu przypadkach dla nowych przedszkolaków w złagodzeniu stresowej sytuacji pomaga „kawałek domu” – proszę pozwolić dziecku zabrać do przedszkola ulubioną zabawkę, poduszeczkę, kocyk – da mu ona większe poczucie bezpieczeństwa i pomoże w adaptacji.

Starając się zrozumieć dziecko trzeba uświadomić sobie, że maluszek oderwany od bliskich odczuwa lęk i niepewność, boi się że np. będzie na zawsze zostawiony w przedszkolu, że mama po niego nie przyjdzie. Dziecko w wieku przedszkolnym nie ma poczucia czasu. Mówienie dziecku „Przyjdę po Ciebie za 5 godzin”, „Odbiorę Cię o 15” jest przez nie niezrozumiałe. Starajcie się̨ tłumaczyć dziecku, kiedy po nie przyjdziecie wykorzystując stały rytm dnia w przedszkolu np. „odbiorę Cię po obiedzie, po podwieczorku”. Zawsze dotrzymujcie słowa! Mówcie zgodnie z prawdą, ponieważ dzieci szybko pamiętają̨ rytm życia przedszkolnego.

Starajcie się nie okazywać negatywnych emocji

Wiemy, że adaptacja to stresujący czas nie tylko dla Dzieci, ale również dla Rodziców. Dla Państwa to również nowa sytuacja -po kilku latach wspólnie spędzonych z dziećmi w domu, rozpoczyna się nowy etap. Dziecko uczy się funkcjonowania poza środowiskiem rodzinnym a Państwo uczą się życia z przedszkolakiem – jego nowymi potrzebami i trudnościami. Tęsknota za Dzieckiem i niepokój związany z nową sytuacją to naturalne uczucia, które towarzyszą Rodzicom nowych przedszkolaków. Pamiętajcie jednak, że „dzieci są barometrem uczuć swoich rodziców” – odczuwają i reagują na zmiany naszego nastroju. Dlatego tak ważne jest pozytywne nastawienie Rodziców do nowego miejsca i sytuacji. Z tego względu zachęcamy do udziału w pierwszych spotkaniach z nauczycielem prowadzącym grupę – zapoznania się, porozmawiania, zadania pytań, które naturalnie pojawią się przed rozpoczęciem roku przedszkolnego. Natomiast, kiedy Dziecko przekroczy już próg przedszkola pomocne mogą okazać się:

• Krótszy pobyt dziecka w pierwszych dniach adaptacji – jeśli to możliwe zachęcamy by początkowo dziecko zostawało w przedszkolu godzinę, następnie dwie, cztery itd. – dajmy mu czas na to, by stopniowo przyzwyczajało się do nowego miejsca i przedłużającej się nieobecności Rodzica. Jeśli nie musicie, nie znikajcie pierwszego dnia na siedem godzin, ponieważ dla dziecka Wasza długa nieobecność może okazać się zbyt trudna.
• Pozytywne nastawienie – starajcie się, aby Wasze wypowiedzi o przedszkolu miały pozytywny wydźwięk – zamiast: „Przepraszam, ale musisz tu zostać”, powiedzcie: „Dobrej zabawy:)”. Zamiast: „Niestety, muszę już iść do pracy”, powiedzcie: „Miłego dnia!”, zamiast „Nie bój się” – „Baw się dobrze”. Jak widać czasem mała zmiana wypowiedzi może zrobić wielką różnicę w odbiorze.

• Starajcie się opanować emocje przy dziecku – nie płaczcie, nie wracajcie pod drzwi, gdy słyszycie, że Wasza pociecha płacze. Takie zachowanie u dziecka rozpoczynającego funkcjonowanie poza środowiskiem rodzinnym są zupełnie normalne! Każdy człowiek potrzebuje płaczu, ponieważ pozwala on rozładować emocje i napięcie tkwiące wewnątrz nas. Kiedy Dziecko zobaczy, że Rodzic czuje się niepewnie, pozostawiając go w przedszkolu, będzie miało wrażenie, że dzieje się̨ coś złego, a to spotęguje jego stres.
• Krótkie pożegnanie w szatni – starajcie się nie przedłużać rozstania z dzieckiem. Pomóżcie dziecku rozebrać się, pocałujcie je i wyjdźcie, przekazując maluszka nauczycielowi. Ważne, by rozstanie odbyło się szybko i sprawnie. Każde dodatkowe pożegnanie, ponowne przytulenie, wołanie dziecka, kiedy wchodzi już do sali z nauczycielem sprawia, że koncentruje się ono na swoich emocjach i coraz trudniej jest mu się̨ uspokoić. Czas na wspólne utulanie wykorzystajcie w domu. Przedłużanie chwili pożegnania nie służy ani dziecku, ani żadnemu z opiekunów.

• Nie zabierajcie dziecka do domu, kiedy płacze przy rozstaniu.
• Bądźcie konsekwentni – Jeśli jesteście zdecydowani, że dziecko będzie chodziło do przedszkola, nie zrażajcie się̨ niepowodzeniami. One są częścią rozwoju. Każde dziecko jest wyjątkowe i potrzebuje czasu na oswajanie nowego miejsca. Jeśli ten proces trwa – Waszym zdaniem – zbyt długo, jeśli zmiany zachowania są̨ trudne dla wszystkich, nie jest to jeszcze powód, by rezygnować z przedszkola. Warto w tej sytuacji zasięgnąć opinii nauczycielek. Nauczyć się, jak można pracować ze swoim dzieckiem by pomóc mu uporać się z problemem. Dajmy sobie czas na to, by dzieci nabrały zaufania do wychowawców, a wychowawcy „nauczyli” się dzieci. Wiemy, że powierzacie Nam swój największy skarb – będziemy się o niego troszczyć!
• Zaangażujcie dziecko w przygotowania do pobytu w przedszkolu – to najprzyjemniejszy etap przygotowań do pobytu w przedszkolu. Wspólnie z dzieckiem kupcie kapcie, worek – niech będzie to wybór dziecka (Nawet, jeśli według Nas, dziecko wybierze najbrzydszy worek w całym sklepie – kupmy właśnie ten. To dziecku ma on się podobać). Wspólnie z dzieckiem spakujcie przedszkolny worek – wybierzcie wygodne ubrania, tak, aby maluszek nie miał problemu z samoobsługą. Spakujcie dodatkowe komplety ubrań, by w razie przykrej niespodzianki – polanie napojem, posiusianie się – możliwe było przebranie maluszka.

• Wybierzcie się na spacer w okolice przedszkola– pokażcie dziecku budynek przedszkola, plac zabaw, park. Nazwijcie ulicę, przedszkole, grupę, do której dziecko będzie uczęszczało. Jeśli jesteście po spotkaniu z nauczycielką – opowiedzcie o niej dziecku – jak wygląda, jak ma na imię. Starajcie się oswajać dziecko z nowym miejscem.
• Pobawcie się w przedszkole – Odgrywajcie razem scenki rozstania, zamieniając się̨ rolami. To Ty bądź dzieckiem, a dziecku pozwól być dorosłym rodzicem. Udawajcie, że się żegnacie, możecie machać́ do siebie, dawać buziaki. Jeżeli dziecko bywa smutne, Ty, jako dziecko też możesz się smucić. Najpierw pozwól maluszkowi pokazać, jak się ż Później pokaż mu sam/a, w jaki sposób można się dobrze rozstać. Niech maluch (prowadzony delikatnie przez ciebie i twoje propozycje), spróbuje powtórzyć twój sposób. W tej zabawie możecie też siebie zastąpić pacynkami, pluszakami i zrobić teatrzyk. Istotne jest, aby opisywał ten sam problem. Uczestnicząc w zabawie, mały człowiek może skonfrontować się ze swoimi uczuciami w sytuacji dla niego trudnej. Jeszcze nie będzie w stanie ich nazwać, ale zabawa pomoże mu je zrozumieć.

Rozpoczęcie przez dziecko edukacji przedszkolnej niewątpliwie jest momentem przełomowym w jego życiu społecznym. Dla wielu dzieci oznacza on pierwsze kontakty z dużą grupą rówieśniczą a co za tym idzie zmianę dotychczasowego trybu życia i zaspokajania potrzeb, do czego dołączają się nowe dla dziecka zadania związane z funkcjonowaniem w grupie przedszkolnej. Niesie to za sobą większe napięcie emocjonalne. W tym okresie dziecko uczy się̨ nowej dla siebie roli przedszkolaka. Nawiązuje przyjaźnie, napotyka problemy i uczy się rozwiązywania pierwszych konfliktów i nieporozumień. Pojawiają się pierwsze sukcesy i drobne niepowodzenia. A wszystko to jest naturalną częścią rozwoju dzieci. Aby jak najbardziej ułatwić dzieciom proces adaptacji do nowego środowiska włączamy w niego całe przedszkole – zarówno nauczycielki jak i starsze dzieci. Maluszki mają możliwość poznania wszystkich nauczycieli – tak, aby w przypadku nieobecności „ich cioci” dzieci nadal czuły się komfortowo i bezpiecznie. Dodatkowo dzięki obecności starszych dzieci, maluszki poznają przedszkolne zwyczaje a korzyści z tego płynące widzimy u wszystkich – maluszki czują się pewniej w nowym środowisku, natomiast starszaki uczą się odpowiedzialności i uważności.

Warto oswajać dziecko z nadchodzącą zmianą, rozmawiać o własnych przedszkolnych wspomnieniach, a także sięgnąć po książki opowiadające o przedszkolu. W księgarniach można znaleźć́ coraz więcej pozycji na ten temat, polecamy np.:

• W przedszkolu. Obrazki dla maluchów, Emilie Beaumont i Nathalie Belineau (już dla dwulatków);
• Tupcio Chrupcio nie chce iść do przedszkola, Anna Casalis
• Kubuś idzie do przedszkola, V. Costetti i M. Rinaldi
• W przedszkolu, Wandrey Guido (duża książka obrazkowa nawet dla najmłodszych)
• Przedszkole, Christine L’Heureux
• Lulaki, Pan Czekoladka i przedszkolaki, czyli ważne sprawy małych ludzi, Beata Ostrowicka
• Zuzia idzie do przedszkola, Liane Schneider i Eva Wenzel-Bürger
• Pora do przedszkola, Anna Sójka

Zapraszamy dzieci do Bambini !
Czekamy na Was już od sierpnia !

Autorka

Sylwia Tarkowska

Nauczyciel Montessori